De Joker schreef mij dat ze ook kon schaken en dat dit soms grappige taferelen opleverde. Humor en schaken. Als je op YouTube een compilatie ‘funny chess’ bekijkt dan is dat exact wat je ervan verwacht. De hand die naar de schaakklok reikt, maar per ongeluk stukken van het bord slaat; het snelle, verwoede tikken op diezelfde klok dat op handjeklap lijkt; slechte verliezers die woedend opstaan en met stukken smijten; denksportcommentatoren die net zo wild worden als hun collega’s van de actiesport wanneer een schaakmeester het veld niet meer overziet en alle tijd laat wegtikken om daarna een schijnbaar ongehoord domme zet te doen.
De Joker was geen schaaknerd die om zo’n YouTube filmpje moest schaterlachen. Ze was iemand die vroeger met haar broers had geschaakt en toevallig de dingen uit die filmpjes deed, omdat ze bij alles wat ze deed een natuurlijke joker was. Ze stootte iets om, struikelde, viel op de grond, flapte er iets uit of dacht het allemaal te doorzien met een hilarische spitsvondigheid. Dat gebeurde bij alles wat ze deed, dus ook bij schaken. Kortom, haar schaterlachen had niets met schaken te maken. Ze vond zichzelf gewoon heel grappig. Toen ik die eerste zin las wist ik nog niet dat ze dat bedoelde. Integendeel, ik vond dat ze me een fantastisch bericht had gestuurd.
Nadat we een match waren, vroeg ze me of ik haar zou hebben geliked als ze me geen ‘super like’ had gestuurd. Eerlijk gezegd spraken haar foto’s me niet aan. Ze was knap, maar dat was het enige dat haar foto’s vertelden. Het waren vijf knappe selfies. Vijf keer hetzelfde grote blije hoofd met een randje achtergrond dat de ene keer grasgroen was en de andere keer rood fluweel. Kortom, van die foto’s die eigenlijk exact hetzelfde zijn en niets anders laten zien dan ‘knap’. Daarnaast had ze een profieltekst waarop stond dat ze van eten en pindakaas hield. Wogen die woorden op tegen de foto’s? Haar ‘super like’ deed dat in ieder geval wel.
De Joker had me in haar ‘super like’ geschreven dat ze dacht dat wij wel konden lachen samen. Daarna schreef ze die ene zin waarvan de betekenis me ontging, namelijk dat ze kon schaken en dat soms grappige taferelen opleverde. Ze schreef ook dat haar humor soms net een schaakspel was, vooral voor anderen die niet konden schaken. Tot slot schreef ze dat ze een berichtje kon sturen om haar kansen bij mij te vergroten, maar dat ze uit ervaring wist dat ze doorgaans haar kansen verkleinde door berichtjes te sturen.
Ik wist waarom ze over schaken begon, want dat was één van de steekwoorden die ik in de hobby-keuzesectie had aangevinkt. Je kon daarbij kiezen uit een selectief aanbod van steekwoorden die met Google-translate van het Engels naar het Nederlands waren vertaald, waardoor ‘environment’ vertaald was naar ‘omgeving’ (in plaats van ‘milieu’). ‘Geocaching’ heette in het Nederlands hetzelfde, maar was gek genoeg vertaald naar ‘geocoaching’. Waardoor ik aanvankelijk dacht dat het een soort wandelcoachen was. Toen wist ik nog niet dat geocaching een activiteit was waarbij je op zoek gaat naar kleine voorwerpen die door anderen ergens zijn verstopt. Ik vond al dat opvallend veel mensen aan wandelcoachen deden.
Schaken dus. Ik vond het leuk dat ze begon over iets dat werkelijk op mijn profiel stond. (Ik hou van berichtjes als: ‘Hoi, ik zie dat je ook van vissen houdt. Wat is je favoriete visstek?’) Ook hield ik van de inschatting dat we samen konden lachen, net als de gelijkenis van haar humor met een schaakspel. Ik dacht dat ik dat ook over mezelf zou kunnen zeggen. Dat dacht ik ook toen ik las dat ze doorgaans haar kansen verkleinde door berichtjes te sturen. Ik zou dat ook over mezelf kunnen zeggen en dat gaf me zo’n sterk gevoel van herkenning dat ik dacht dat ze misschien hetzelfde deed als ik: dingen zeggen die te analytisch, te diep, te filosofisch of teveel van dat alles waren zodat mensen het niet meer overzagen (schaken?) en er niets mee konden.
Ik vroeg haar wat voor berichtjes ze schreef waarmee ze haar kansen verkleinde. Ze antwoordde me niet, maar schreef iets over haar humor: je hield ervan of je hield er niet van. Mijn nieuwsgierigheid bleef onbevredigd. Ik was nog steeds razend benieuwd naar die kansen verkleinende berichtjes en daarom vroeg ik het haar later nog een keer. Ook toen antwoordde ze me niet. Of eigenlijk was ik het die voor de tweede keer niet doorhad dat ze me wél antwoordde, maar dat haar humor het antwoord was. Je hield ervan of niet.
De doorbaak kwam toen de Joker me over een vakantie in China vertelde. Ze begon over een specifieke bezienswaardigheid waardoor ik meteen benieuwd was naar de cultuurhistorische, filosofische, psychologische, weet-ik-veel-wat-waarde van die bezienswaardigheid, maar het enige dat ze erover wilde vertellen was dat ze daar iets heel erg grappigs had gedaan, echt iets heel erg grappigs, maar dat ze zich niet meer kon herinneren wat dat was. Er was ook een hele grappige foto van dat grappige moment, maar die had ze ook niet meer.
Alsof je met een clown op vakantie bent. Ik kon daar helemaal niets mee. Of misschien wel, want eindelijk zag ik de dingen zoals ze waren. Terwijl zij me de hele tijd met haar grappen bombardeerde, had ik er een eeuwigheid over gedaan om dat door te krijgen. Ze zei zelfs geregeld ‘man I’m funny!’ Maar ik dacht dat de grap eruit bestond dat ze niet grappig was en dat ze dat wist. Ik had het mis. Ze vond zichzelf heel grappig en deed heel erg haar best om mij aan het lachen te krijgen. Die ene keer dat ik ‘haha’ schreef, was ze er gelijk bovenop gedoken en grapte ze verder: ‘ik wist wel dat jouw telefoon de ‘h’ en de ‘a’ achter elkaar kon schrijven.’
Over haar vakantiegrollen schreef ik haar terug: ‘Zijn dat de enige dingen die je van een vakantie mee terugneemt? Alle grappige dingen die je er hebt gedaan?’ Ik wil zoiets dus niet aan iemand vragen, want het voelt als een gemene schaakzet waarmee je iemand in het vakje ‘joker’ wil vastzetten. Het voelt als een belediging, omdat het dat vanuit mijn perspectief ook is. Ik dacht echter te weten dat zij het niet zo zou opvatten. Eerder zou het haar ego strelen. Het ego van de grappenmaker.
Zij wilde afspreken. Ik zei haar dat het er voor mijn gevoel niet inzat tussen ons en voegde eraan toe dat ze mooie eigenschappen had die zeker door iemand gewaardeerd zouden worden, maar dat ze waarschijnlijk een betere match was met iemand die dezelfde soort humor had.
De Joker antwoordde dat ze dat laatste een goede grap vond. Eentje die zij ook had kunnen maken. Ook dat bedoelde ze weer als een grap.